گزارش امروز: مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی گفت: در چهارسال گذشته، سعی کردیم ریسک‌ها به بیمه‌شدگان و مردم منتقل نشود و خودمان راه‌حلی برای آنها پیدا کنیم.
به گزارش اداره کل روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی، دکتر سید تقی نوربخش با بیان اینکه در بخش مستمری‌ها تلاش ما این بوده که ماه به ماه، تعهدات خود را به صورت کامل و بدون تاخیر پرداخت کنیم، اظهار داشت: در مهرماه گذشته ١٩۵٠میلیاردتومان بابت مستمری‌ها و ٢۵٠میلیاردتومان بابت مقرری بیمه بیکاری پرداخت کردیم که جمع آنها به ۴٢٠٠میلیاردتومان می‌رسد.
وی، تعهدات درمانی را از دیگر مواردی دانست که سازمان تامین اجتماعی هر ماه آن را برعهده دارد و پرداخت می‌کند که در این نوع تعهدات نیز حدود ١۵٠٠میلیارد تومان پرداخت شده و ۵٠٠میلیارد تومان نیز برای سایر هزینه‌ها تامین و پرداخت شده است.
دکتر نوربخش جمع مصارف ماهیانه سازمان تامین‌اجتماعی را حدود ۶هزارمیلیارد تومان بیان کرد و افزود: بزرگی این عدد، مشخص می‌کند که چه فعالیت‌هایی در سازمان تامین‌اجتماعی اعم از برنامه‌ریزی و اجرایی شکل می‌گیرد تا بتوانیم این مبالغ را تامین و به صورت نقدی به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران پرداخت کنیم.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی تصریح کرد: آثار و عوارض مسائل و مشکلات ناشی از تحریم‌های ظالمانه غرب بر اقتصاد کشور و نیز بر منابع و مصارف سازمان تامین‌اجتماعی از جمله مشکلاتی است که در سال‌های گذشته بر کشور و سازمان تاثیر منفی داشته است.
وی با تاکید بر اهمیت مشارکت رسانه‌های جمعی در آسیب‌شناسی مسائل صندوق‌های بازنشستگی گفت: ما به حضور و مشارکت رسانه‌ها در موشکافی و تحلیل درست و واقعی بحران صندوق‌ها نیازمندیم و امیدواریم همکاری‌های ملی در یافتن راه حل خروج از بحران، با حضور و نقش‌آفرینی رسانه‌ها صورت گیرد.
دکتر نوربخش، دستیابی به عدالت و رفاه اجتماعی را از آرمان‌های انقلاب اسلامی خواند که در اصول قانون اساسی متجلی شده است و افزود: یکی از ابزارهای رسیدن به رفاه، بیمه‌های اجتماعی است و صندوق‌های بیمه‌ای نیز با همین نیت ایجاد شده‌اند.
وی با بیان اینکه سازوکار صندوق‌های بیمه‌گر اجتماعی اداره بین‌النسلی است، تصریح کرد: این روش، عادلانه‌ترین روش اداره است و به این معناست که تامین منابع، براساس مشارکت اجتماعی شکل می‌گیرد و ریسک‌ها میان افراد با درآمدهای مختلف تقسیم می‌شود، اما خدمات، به‌صورت یکسان به همه تعلق می‌گیرد که روشی عادلانه در توزیع رفاه اجتماعی است.
تصویب ١٣٨مصوبه و قانون خلاف مبانی بیمه‌ای طی ۴٠سال
مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی، با بیان اینکه ۴١میلیون و ۶٧۵هزار نفر زیرپوشش این سازمان و مزیت‌های هجده گانه آن قرار دارند، گفت: تامین‌اجتماعی، یک حق است نه حمایت اجتماعی. به این بیان که افراد براساس مشارکتی که در این صندوق انجام می‌دهند، ریسک‌های آتی خود را پوشش می‌دهند و همان طور که در اصل ٢٩ قانون اساسی ذکر شده است، برخورداری از حمایت بیمه‌ای به هنگام بیماری، ازکارافتادگی، پیری و سالمندی، جزو حقوق اصلی مردم است و باید با مشارکت آنها، به‌دست آید.
دکتر نوربخش، نگاه حاکم بر صندوق تامین‌اجتماعی را اصول و مبنای بیمه‌ای قلمداد کرد و افزود: متاسفانه برخی قوانین و مقرراتی که در طول حیات سازمان تامین‌اجتماعی به تصویب رسیده‌اند، این سازمان را از سازوکارهای بیمه‌ای دور کرده و تکالیف حمایتی به آن داده است. وی با اشاره به تصویب ١٣٨مصوبه و قانون خلاف مبانی بیمه‌ای در ۴٠سال اخیر و تحمیل تعهدات بدون منبع به سازمان تامین‌اجتماعی گفت: این قوانین، آثار غیرقابل جبرانی به تامین‌اجتماعی وارد کرده‌اند.
اهتمام نسبت به رفع چالش صندوق‌ها
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه صندوق‌های بازنشستگی در وضعیت ویژه‌ای به‌سر می‌برند، اظهار داشت: از ١٨ صندوق بیمه‌ای کشور، تنها صندوقی که براساس محاسبات و ضریب پوشش بیمه‌ای زنده است، سازمان تامین‌اجتماعی است که ضریب پشتیبانی آن هم‌اکنون ۵,۴۶درصد است. این ضریب نسبت میان تعداد بیمه‌شدگان و بیمه‌پردازان با مستمری‌بگیران را نشان می‌دهد[ و همچنان قادر است بدون اتکاء به منابع دولتی و عمومی به ماموریت‌های خود ادامه دهد.
دکتر نوربخش، با تاکید بر ضرورت آسیب‌شناسی بحران صندوق‌های بازنشستگی و اهتمام جدی‌تر به رفع کاستی‌های این حوزه گفت: خوشبختانه در سطوح مختلف تصمیم‌گیری آثار این اهتمام مشهود است. در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ایده‌های کلی سیاست‌های رهبری درباره تامین‌اجتماعی به‌صورت هفتگی مطرح و پیگیری می‌شود. در مجلس شورای اسلامی، به‌طور هفتگی در کمیسیون‌های برنامه و بودجه، بهداشت و درمان و نیز مراکز پژوهشی، آسیب‌شناسی صندوق‌ها انجام می‌گیرد.
وی با بیان این که درصورتی که اهتمام لازم به حل مشکلات صندوق‌های بازنشستگی صورت نگیرد، یکی از چالش‌های آینده اقتصاد کشور، بحران صندوق‌ها خواهد بود، افزود: در هیچ مقطعی به اندازه دوران کنونی، شاهد آسیب‌شناسی و اهتمام درباره یافتن راه‌حلی برای رفع چالش‌های صندوق‌ها نبوده‌ایم که امیدواریم نتیجه‌بخش باشد.
وی با تاکید بر اینکه رسانه‌ها نمایندگان افکار عمومی هستند، خواستار توجه جدی‌تر آنها به مسئله صندوق‌های بازنشستگی شد و گفت: صندوق‌ها هم‌اینک در مرحله‌ای خاص از بحران به‌سر می‌برند و نیازمند توجه بیشتری به وضع خود هستند. رسانه‌ها این قدرت را دارند که راه‌حل‌های مناسب خروج از بحران را به صورت‌های مختلف از صاحب‌نظران بگیرند و در کنار آن، اطلاع‌رسانی دقیقی از جایگاه صندوق‌ها و کارکرد و خدمات‌‌دهی آنها که در بهبود شرایط ذی‌نفعان موثر خواهد بود، ارائه دهند.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی با یادآوری اینکه تامین منابع صندوق‌های بازنشستگی در همه کشورها به معضلی اساسی تبدیل شده است، اظهار داشت: مجامع و اتحادیه‌های بین‌المللی تامین‌اجتماعی معترفند که چالش صندوق‌های بازنشستگی در تمام کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه، به موضوعی مشترک تبدیل شده است.
وی با اشاره به فراگیری بیمه‌های اجتماعی در ایران افزود: توسعه و عمق بیمه‌های اجتماعی در هیچ یک از کشورهای منطقه غرب آسیا به اندازه ایران نیست و صندوق‌ها تعهدات زیادی دارند. به همین دلیل، بحران صندوق‌ها در کشور ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
دو راه: تعدیل تعهدات یا تامین منابع
دکترنوربخش درباره احتمال سرایت مشکل صندوق‌های بحران‌زده به سازمان تامین‌اجتماعی گفت: از نظر محاسبات بیمه‌ای، صندوق‌های بازنشستگی باید دارای تعادل در منابع و مصارف خود باشند و از منابع عمومی و دولتی برای ایفای تعهدات خود استفاده نکنند. در صندوق‌هایی مانند صندوق بازنشستگی فولاد، تمامی منابع را دولت تامین می‌کند و در صندوق بازنشستگی کشوری نیز تامین بیش از دوسوم منابع، بر عهده دولت است. صندوق تامین‌اجتماعی، البته از محل بودجه عمومی استفاده نمی‌کند، اما یک سری تعهدات برای این سازمان در طی سنوات گذشته ایجاد شده است که اگر منابع آن تامین شوند، تعادل میان منابع و مصارف برقرار خواهد شد، ولی اگر پرداخت نشوند، از نظر نقدی از تعادل خارج و مدیریت منابع و مصارف آن دشوار می‌شود.
وی افزود: سازمان تامین‌اجتماعی، از نظر تعهدی به نقطه سربه‌سر نرسیده ، اما با نگاه نقدی این صندوق از سال ٨٧ به بعد از نقطه سربه‌سری منابع و مصارف عبور کرده است. بنابراین راه‌حل این است که یا تعهدات بدون منبع تعدیل شوند یا منابع لازم برای ایفای تعهدات تحمیل شده، تصویب شوند.
دکتر نوربخش خاطر نشان کرد: سازوکار تامین منابع در یک صندوق بیمه‌ای به این صورت است که یک نسل برای نسل بعدی پرداخت می‌کند. بازنشستگی‌های پیش از موعد یا معافیت گسترده کارگاه‌های زیر پنج نفر کارگر و… که براساس اصول محاسبات بیمه‌ای، هیچ‌کدام از آنها پذیرفتنی نیستند، تعادل منابع و مصارف را به هم ریخته‌اند. تعهدات همچنان وجود دارند، اما دولت‌ها در طول عمر سازمان تامین‌اجتماعی، نه‌تنها به تعهدات خود عمل نکرده و حق بیمه سهم خود را پرداخت نکرده‌اند، حتی بابت تعهداتی که به سازمان تامین‌اجتماعی تحمیل شده نیز هیچ پرداختی نداشته‌اند. مشخص است که در این حالت، تعادل به هم بریزد.
وی اضافه کرد: به نظر سازمان تامین‌اجتماعی، یگانه راه‌حل، تعدیل تعهدات یا تامین منابع است. اگر نهاد دولت به تعهدات خود عمل کند، هیچ‌گونه نگرانی بابت ادامه حیات سازمان تامین‌اجتماعی وجود نخواهد داشت، اما دغدغه ما این است که تعهدات، به نحوی افزایش یابد که دولت از پس آنها بر نیاید.
اصلاحات یا وابستگی؟
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی با طبیعی خواندن پیشی‌گرفتن پرداخت‌ها بر ورودی‌ها در صندوق‌های بازنشستگی، به آسیب‌شناسی پیری زودرس در صندوق تامین‌اجتماعی پرداخت و گفت: عواملی مانند بازنشستگی‌های پیش از موعد، مشاغل سخت و‌زیان‌آور که در دولت‌های نهم و دهم ۶٠٠هزارنفر بر تعداد مستمری‌بگیران تامین‌اجتماعی افزوده، باعث تغییرات پارامتریک در سازمان تامین‌اجتماعی شده است. طبیعی است که چنین سیاست‌هایی در کنار دیگر تعهدات بدون منبع، صندوق را از تعادل خارج می‌کند.
دکتر نوربخش، درباره مصارف سازمان تامین‌اجتماعی اظهار داشت: مصارف سازمان تامین‌اجتماعی، از منابع دریافتی آن بیشتر است و شرایط دشواری را پیش‌روی ما قرار داده است. تجلی این وضع، در دیرکرد پرداخت به مراکز طرف قرارداد و استفاده از منابع سرمایه‌گذاری برای امور و تعهدات جاری است که قاعدتاً چون متعلق به نسل‌های آینده است، امری پسندیده نیست.
وی با یادآوری وضع منابع و مصارف تامین‌اجتماعی در ٢٠سال گذشته و تغییرات یک‌دهه گذشته آن، تصریح کرد: البته اگر فکری نشود، سازمان تامین‌اجتماعی هم مانند صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی فولاد، بودجه‌بگیر دولت خواهد شد؛ یعنی باید بین دو راه، یکی را انتخاب کنیم. یا اصلاحات ساختاری و پارامتریک در تامین‌اجتماعی انجام دهیم یا این سازمان را به بودجه‌بگیر دولت تبدیل کنیم.
ورشکستگی تامین‌اجتماعی معنا ندارد
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در ادامه با تاکید بر اینکه راه‌حل‌هایی برای بهبود اوضاع سازمان تامین‌اجتماعی در نظر گرفته شده است، گفت: این اطمینان خاطر را می‌دهم که ورشکستگی درباره صندوق‌های بیمه‌ای مانند تامین‌اجتماعی مطرح نیست، اما ابرچالشی در این زمینه وجود دارد. ما یک صندوق بین‌النسلی هستیم و تعهدات ما نیز برعهده نظام است. درعین‌حال، باید گوشزدها و اخطارهای لازم را به تصمیم‌گیران و قانون‌گذاران بدهیم، اما دغدغه‌ها را به مردم منتقل نکنیم. در مجموع، باید حساسیت لازم در مورد صندوق‌ها ایجاد شود. البته صندوق‌ها نیز مانند بحران آب، محیط‌زیست و … موردتوجه دولت است، اما از آن سو هم در هیچ جای دنیا برای مسائل پیچیده، راه‌حل‌های ساده، توصیه نمی‌شود. در موضوع صندوق‌ها، راه‌حل‌ها پیچیدگی‌های زیادی دارند و باید متناسب با امکانات اتخاذ شوند.
