گزارش آنلاین : اقدامات و رویکردهای تحولی نظام مالیاتی منجر به موفقیتها و دستاوردهای ملموس گشته و موجب شده این موضوع موردتوجه اغلب رسانه های مهم کشور قرار گیرد و هر کدام، بخشی از این نگرشها و دستاوردها را مورد بررسی قرار دهند. خبرگزاری ایرنا نیز با تشریح برخی از مزیت های اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم، به این موضوع پرداخته است.
به گزارش رسانه مالیاتی ایران، دولت سیزدهم در آبان امسال لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را با هدف برقراری نظام مالیاتی عادلانه به مجلس ارسال کرد. در این لایحه، اصلاحاتی در نظام مالیاتی کشور پیشنهاد شده که در نتیجه آن، مالیات برای کم درآمدها کاهش و برای پردرآمدها افزایش می یابد. در صورت تصویب این لایحه در مجلس، ضمن افزایش درآمد مالیاتی دولت، عدالت مالیاتی محقق خواهد شد.
یکی از اصلاحات انجام شده در این لایحه، کسر هزینه های معیشتی مودیان مالیاتی از کل درآمد آنان است. در حال حاضر عمده هزینه های خانوار که هزینه های مسکن و اجاره، هزینه تحصیل مودی و اعضای خانواده، هزینه های درمان را شامل می شود از درآمد مشمول مالیات مودی کسر نمی شود. این مسئله باعث می شود فشار مالیاتی بر مودیان حقوق بگیر بیشتر باشد. با کسر این هزینه ها، درآمد بسیاری از حقوق بگیران از سقف مجاز معافیت مالیاتی که ۱۰۰ میلیون تومان در سال عنوان شده است، تجاوز نمی کند. به همین دلیل بخش زیادی از افراد حقوق بگیر معاف از پرداخت مالیات خواهند شد.
جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در این زمینه عنوان کرد: مالیات، ابزاری در دست دولت است و می تواند از آن در راستای ایجاد عدالت بهره بگیرد. به طور مثال، اینکه تا الان هزینه های معیشتی را در مالیات ستانی مدنظر قرار نمی داده ایم و الان در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم این موضوع مورد توجه قرار گرفته، یکی از نمودهای ایجاد عدالت مالیاتی است.
همچنین فرشاد پرویزیان کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص گفت: این اقدام مناسبی است که در مالیات بر درآمد افراد هزینه های معیشتی را در نظر بگیریم. در شرایط فعلی، بدون در نظر گرفتن این هزینه ها از کارمندان مالیات می گیریم. اگر بر اساس قانون این هزینه ها را از حقوق کارمندان کسر کنیم، عملاً درآمدی باقی نمی ماند که بخواهیم از آن مالیات بگیریم. بنابراین، درصد زیادی از کارمندان مشمول معافیت مالیاتی می شوند و این به نفع حقوق بگیران است.
معافیت‌های مالیاتی متناسب با بعد خانوار
علاوه بر این، دولت در راستای همسوسازی ابزار مالیات با سیاست‌های جمعیتی، بعد خانوار مودیان را نیز در دریافت مالیات دخیل کرده است؛ لذا در این لایحه بخشی از درآمد فرد متناسب با بعد خانوار او، معاف از مالیات است. در این حالت بین افراد مجرد و متاهل با درآمد یکسان، در دریافت مالیات تفاوت وجود خواهد داشت. این مسئله موجب می شود فشار کمتری بر خانواده های پرجمعیت وارد شود.
ارتباط بعد خانوار و مالیات ستانی، موضوع مهمی است که در حال حاضر در قانون مالیات‌های مستقیم توجهی به آن نشده است و خود موجب بی عدالتی در نظام مالیاتی کشور شده است. به عنوان مثال بین کارمندانی با ۱۲ میلیون تومان حقوق و دارای افراد تحت تکفل متفاوت، هیچ تفاوتی در پرداخت مالیات نیست حال آنکه این مسئله مستقیما با سطح رفاه خانوارها در ارتباط است.
درنظر گرفتن بعد خانوار باعث می شود عدالت افقی در نظام مالیات محقق شود، اما برای برقراری عدالت مالیاتی عمودی باید اقدامات دیگری انجام داد که در این لایحه به آن هم پرداخته شده است.
به عنوان مثال در سیستم مالیات فعلی افراد با درآمدهای بالا می توانند با استفاده از معافیت‌های مالیاتی برخی درآمدهای خود را از پرداخت مالیات معاف کنند که این موضوع در خصوص درآمدهای ناشی از سپرده بانکی و تقسیم سود سهام بورس و… صادق است. در لایحه اصلاح مالیات‌های مستقیم تلاش شده معافیت‌های مالیاتی بی مورد اینچنینی براشته شود و به جای آنها معافیت‌های سازنده قرار بگیرد.
حسین محمد صالحی دارانی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس معتقد است نارضایتی و نگرانی مردم ما از این است که بی عدالتی مالیاتی در کشور وجود دارد و عده ای دانه درشت در دام سازمان امور مالیاتی نمی افتند ولی از این افراد خرد مالیات اخذ می شود.
راهکار تحقق عدالت مالیاتی
کارشناسان معتقدند راه حل این مسئله، دریافت مالیات از مجموع درآمد است که افراد متناسب با درآمد خود مالیات دهند. این شیوه مالیات ستانی که مبنای لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم نیز هست، باعث می شود عدالت مالیاتی محقق شود؛ زیرا در این شیوه فارغ از نوع شغل افراد، میزان کل درآمد مدنظر قرار می گیرد و افراد با درآمد بالا به صورت پلکانی مشمول مالیات می شوند. حال آنکه در سیستم فعلی که مالیات بر مشاغل افراد بسته می شود به دلیل عدم شفافیت و معافیت‌های متعدد امکان فرار مالیاتی وجود دارد.
برای دریافت مالیات از مجموع درآمد باید درآمدهای افراد از محل‌های مختلف احصا و مجموع آن محاسبه شود. برای این کار برقراری و استفاده از یک سیستم هوشمند و برخط ضروری است. موضوعی که پیش از این به دلیل نبود زیرساختها در کشور امکانپذیر نبوده اما در شرایط فعلی و با اقداماتی که در خصوص حساب‌های بانکی انجام شده، به راحتی امکانپذیر است.
